Einde fabchannel - Muziekindustrie schiet zich opnieuw in eigen voet

Einde fabchannel - Muziekindustrie schiet zich opnieuw in eigen voet Published by Paul Keller March 7th, 2009 in Creatieve Industrie
Gisteren maakte de Amsterdamse online concertzender fabchannel.com bekend per direct de activiteiten te stoppen. In een persbericht en op hun website geeft fabchannel aan dat deze stap/actie het gevolg is van de slechte economische vooruitzichten in de muziek- en online reclamemarkt. Deze - onverwachte - stap is om een aantal redenen pijnlijk: ten eerste omdat Fabchannel ooit als Digitale Pioniers-project begonnen is en als zodanig hebben we dit initiatief dat op een zolderkamer van Paradiso begon altijd een warm hart toegedragen.
Maar het verlies van fabchannel is ook op een meer fundamenteel level zorgwekkend. Fabchannel was in de afgelopen jaren het schoolvoorbeeld van een cultureel initiatief dat succesvol op internet opereerde: In 2006 won fabchannel de webby-award voor beste muziekwebsite en in 2008 wist fabchannel zelfs een overeenkomst met de Universal Music groep te sluiten. Hierdoor kon men ook concerten van Universal-artiesten uitzenden (vóór deze overeenkomst zond fabchannel voornamelijk concerten van bands die bij independent labels onder contract stonden).
Via het persbericht van gisteren laat fabchannel CEO Justin Kniest weten dat “een groot deel van de platenmaatschappijen ons nog steeds niet toestaat hun artiesten op te nemen. Hierdoor kunnen we niet bieden wat we nodig hebben om fabchannel in leven te houden”. Hij doelt hiermee op de overige drie major record labels die het opnemen en uitzenden van concerten van ‘hun’ artisten nog steeds niet toestaan. Hierdoor kon fabchannel een groot deel van de meest populaire concerten in Paradiso niet uitzenden en lukte het hun vervolgens niet om hun publieksbereik zo ver uit te breiden dat zij in een teruglopende advertentiemarkt stand konden houden.
Maar hoe kan dit kortzichtige gedrag van de Major labels verklaard worden? Het is evident dat niemand beter wordt van het verdwijnen van initiatieven als fabchannel. Niet de platenlabels zelf, want zij verliezen een (op dit moment marginale) inkomstenbron, niet de bands (deze verliezen naast potentiële inkomsten ook de mogelijkheid om professioneel geproduceerde opnames van hun optredens te krijgen) en ook niet de muziekliefhebbers want zij verliezen toegang tot een legale manier om op internet van muziek te genieten.
De meest voor de hand liggende verklaring is dat de muziekindustrie nog steeds niks van internet heeft begrepen. In een poging om controle op de distributie van muziek te houden helpen zij sinds 10 jaar consequent ieder spannend initiatief om zeep. Sinds de opkomst van napster in 1999 (dit jaar dus een decennium geleden!) is echter duidelijk dat deze controle over de distributie van muziekopnames slechts een illusie is. Wie dit nog steeds niet wil geloven, moet de onlangs gepubliceerde studie Ups en Downs nog eens goed lezen: De auteurs van deze studie komen onder meer tot de conclusie dat het “in de toekomst […] niet meer mogelijk [lijkt] om alleen op basis van muziekopnamen een renderend bedrijf te runnen.”
In hun almachtsfantasie blijven de major labels opereren alsof de wereld nog steeds zo in elkaar zit dat zij kunnen bepalen waar, waneer en op welke manier consumenten naar muziek luisteren. Het enige wat zij hiermee bereiken is dat consumenten bij gebrek aan legale opties, muziek uit ongeautoriseerde bronnen consumeren.
Dat nu juist initiatieven als fabchannel door de achterlijke opstelling van de major labels verdwijnen, is bijzonder zorgwekkend omdat zij de garantie voor een pluriform aanbod op internet zijn. Fabchannel is niet het eerste initiatief dat door deze opstelling van de muziekindustrie heeft moeten opgeven (erger nog, veel initiatieven komen vanwege de blokkadehouding van de labels en de inflexibele contracten van de collectieve beheersorganisaties nooit echt van de grond).
De major labels (en alle andere rechthebbenden) zouden juist kleine onafhankelijke initiatieven als fabchannel moeten steunen, anders zullen zij zich ook op de videomarkt binnenkort in dezelfde situatie bevinden als op de markt voor muziek downloads: Alleen heet de monopolist dan niet Apple Itunes Music Store maar youtube (en vindt verder het merendeel van de marktactiviteit verder buiten de legaliteit plaats).